Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 406. Globalizacja – gra z dodatnim czy ujemnym wynikiem?

Globalizacja jest procesem otwartym, będącym wynikiem nieustannej modyfikacji i ewolucji międzynarodowego ładu ekonomicznego. Proces ten trwa i ewoluuje od co najmniej XV wieku. Łączy się on nierozerwalnie z wielkimi wydarzeniami społecznymi i gospodarczymi, takimi jak: wielkie odkrycia geograficzne, wynalazki i wdrożenia naukowo-techniczne oraz włączenie do procesów rozwojowych krajów najsłabiej rozwiniętych. Proces ten jako skutek rozwoju społecznego i gospodarczego ze względu na po¬wiązania gospodarczo-ekonomiczne, stan techniczny rozwiązań i rozmiar zachodzą¬cych zjawisk staje się zjawiskiem światowym. Jego skutkiem ma być powstanie rynku globalnego. Tworzący się rynek globalny wyzwala się spod władzy i kontroli instytucja państwa. Dotychczasową funkcją państwa było dążenie do kompromisu między interesem jednostkowym i zbiorowym. W dobie globalizacji państwo traci jednak tę władzę, gdyż nie może wpływać na decyzje transnarodowych eksteryto¬rialnych podmiotów. Tym samym proces globalizacji można przyrównać do gry, któ¬ra toczy się bez udziału arbitra, a gracze poddawani są coraz większej, bo globalnej konkurencji. Dlatego też jednym z najważniejszych wyzwań, przed którym stoją współcześnie wszystkie państwa, jest wykorzystanie pozytywnych skutków globali¬zacji przy jednoczesnym łagodzeniu skutków negatywnych. Problemem nadal pozo¬stanie jednak to, że proces globalizacji prowadzi nieuchronnie do podziału na „zwy¬cięzców” i „pokonanych”. Rozkład bowiem korzyści wynikających z globalizacji w skali zarówno ogólnoświatowej, jak i regionalnej, krajowej, a w końcu jednostko¬wej, jest bardzo zróżnicowany. Najwięcej na globalizacji zyskują kraje rozwijające się i aktywnie uczestniczące w tym procesie, nie zaś kraje najbiedniejsze, które z różnych względów niezdolne są do dostosowania się do światowych wymagań. W efekcie i gospodarki, i społeczeństwa tych krajów wyłączone zostają z możliwo¬ści korzystania z osiągnięć globalizacji (np. wiele krajów Afryki czy Ameryki Łaciń¬skiej). Nadal zatem fundamentalne pytanie związane z globalizacją pozostaje otwar¬te: czy uda się tę grę toczyć tak, aby – skoro nie wszyscy mogą wygrać – wygranych było jak najwięcej, a przegranych jak najmniej? Prezentowana książka jest refleksją nad tak postawionym pytaniem. Refleksja ta wymaga interdyscyplinarnego podejścia i pełnego spojrzenia na koszty i korzyści związane z procesem globalizacji. Aby osiągnąć spójność prezentowanego materiału, uporządkowano go w nastę¬pujący sposób: • Część 1. Międzynarodowe przepływy towarów, usług i kapitałów w dobie procesów globalizacji • Część 2. Ugrupowania integracyjne, gospodarki narodowe i inni gracze wobec wyzwania integracyjnego • Część 3. Polska w globalnej gospodarce – wybrane problemy • Część 4. Znaczenie komunikacji i marketingu dla kształtowania postaw w globalnej gospodarce • Część 5. Państwo w globalnej gospodarce